MKÜ Ziraat Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof.Dr.Yahya Kemal Avşar, Türkiye de 2.500 ün üzerinde yöresel ürün bulunduğunu söyledi.
Avşar,Antakya Ticaret Borsasında düzenlenen Coğrafi işaretler konferansında, Türkiyenin tescil anlamında Avrupanın çok gerisinde olduğunu belirtti.
Ülkede sayısız zenginliğin bulunduğunu ancak tescille ilgili çalışmaların yetersiz kaldığını ifade eden Avşar, şu bilgileri verdi:
Türkiyede 2bin 500ün üzerinde yöresel ürün var ancak bu kadar zenginliğe rağmen coğrafi işaretleme anlamında gerilerdeyiz.Hatayda sadece künefenin tescili var. Bugüne kadar kentte 14e yakın ürünün coğrafi işaretlemesi için başvuru yapıldı. Coğrafi işaretleme kırsal, sosyal kalkınma, yöresel ürünlerin, geleneklerin korunması, köyden kente göçün önlenmesi adına çok önemli. Çünkü işaretleme yapıldığı takdirde o ürünün katma değerini arttırmış oluyoruz. Avrupa Birliği, bu işten çok iyi para kazanıyor. Yani coğrafi işaret, kar marjını artırıyor. Biz de elimizdeki yöresel ürün zenginliğini kullanıp bunu değerlendirmeliyiz.
Gıda Tarım ve Hayvancılık il Müdürü Aydın Tüfekçi de coğrafi işaretleme anlamında çok fazla zenginliğe rağmen yeterince tescil alınan ürün bulunmadığını kaydetti.
Coğrafi işaretleme Nedir Ne işe Yarar
Türk Patent Enstitüsü Denetiminde, Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle kökenin bulunduğu bir yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş bir ürünü gösteren işaretlerdir.
Coğrafi işaretler, 2 ye ayrılır
1) menşe adı işareti
2) mahreç işareti
Bir ürünün,Coğrafi sınırları belirlenmiş bir yöre, alan, bölge veya çok özel durumlarda ülkeden kaynaklanması
Tüm veya esas nitelik veya özellikleri bu yöre, alan veya bölgeye özgü doğa ve beşeri unsurlardan kaynaklanması
Üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinin tümüyle bu yöre, alan veya bölge sınırları içinde yapılması durumunda "menşe adını" belirtir.
Bir Ürünün,Coğrafi sınırları belirlenmiş bir yöre, alan, veya bölgeden kaynaklanması
Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle bu yöre, alan veya bölge ile özdeşleşmiş olması
Üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinden en az birinin belirlenmiş yöre, alan veya bölge sınırları içinde yapılması , durumunda "mahreç işareti" göstergesini belirtir.
COĞRAFi iŞARET BAŞVURUSU Nasıl Yapılır
Coğrafi işaret Başvurusu Nasıl Yapılmalıdır?
1.Coğrafi İşaret Tescili Başvuru Formu (TPE-C-01) daktilo veya bilgisayar ortamında eksiksiz olarak doldurulmalıdır.
Form Ekinde Bulunması Gereken Dokümanlar Nelerdir?
1. Alanında uzman kuruluşların görüşlerinin form ekinde sunulması gerekir.
a. Ürünün tanımı fiziksel, kimyasal ve benzeri ayırt edici özellikleri ile üretim tekniğini (aynı tür ürüne ait genel üretim metotlarından ziyade tescile konu ürünün varsa yöreye özgü özellikler taşıyan üretim metodu);
b. Coğrafi işaret tesciline konu ürün ile ürünün üretiminin yapılacağı coğrafi alan bağlantısının ve ürünün söz konusu alandan aldığı özelliklerin ayrıntılarıyla açıklanması gerekir. Ayrıca ürünün coğrafi bölge ile ne şekilde ve ne derecede bağlı olduğu açıklanmalı, bu bağın niteliği ve vazgeçilmezliği, o bölgeden kaynaklandığını belirten özellikleri açıklayan ve kanıtlayan uzman kuruluşların görüşlerinin bulunması gerekir. (Üniversite, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Araştırma Kuruluşları v.b.)
2. Ürünün coğrafi işaret tanımına uyduğunu belgeyen dokumanların form ekinde bulunması gerekir. (Gazete, makale, araştırma yazıları vb.)
Form Nasıl Doldurulmalıdır?
Başvuru Tarihi:Enstitü tarafından verilir.
Başvuru No: Enstitü tarafından verilir.
Coğrafi İşaretin Adı:Coğrafi işaretin tam adı yazılmalıdır. (Örneğin “Malatya Kayısısı”)
Ürünün Adı: Coğrafi alanın ismi yer almaksızın sadece ürünün adı yazılmalıdır. Örneğin “Malatya Kayısısı” için yapılan coğrafi işaret başvurusunda “Ürünün Adı” “kayısı”dır.)
Coğrafi İşaretin Türü:“Menşe adı” veya “mahreç işareti” tanımlarından hangisi uygun ise sadece o yazılmalıdır. (Bu seçeneğe ait destekleyici bilgi ve belgelerin de ek olarak sunulması gerekir.)
Kullanım Biçimi:Ürünün nitelikleri göz önünde bulundurularak, markalama, etiketleme veya işaretleme usullerinden sadece bir tanesi belirtilmeli ve bu hususa ait açıklamalar yapılmalıdır. (Markalama; üreticilerin kendilerine ait markalarla birlikte coğrafi işareti ürünlerinin üzerinde kullanmalarını ifade eder. Etiketleme; başvuru sırasında görsel örneği belirlenmiş etiketin, üreticilerin markaları olmaksızın üretilen tüm ürünlerde kullanılmasını ifade eder.) Tescili talep edilen coğrafi işaretin standart karakterlerde yazılmış bir kelime unsurundan ibaret olmaması; (i) kelime unsurunun yanı sıra şekli unsur da içermesi ya da, (ii) kullanım şekli olarak “etiketleme” usulünün seçilmesi hallerinde, ilgili coğrafi işaret (i) ya da etiket (ii) örneğinin 7x7 cm boyutlarında hazırlanarak başvuru ekinde sunulması gerekir.
Üretim Alanı:Ürünün üretildiği coğrafi alan ayrıntılı olarak belirtilmelidir. Bu bilgiler, gerekiyorsa harita ile desteklenebilir.
Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri: Ürünün fiziksel, kimyasal, mikrobiyolojik ve benzeri ilgili özelliklerini açıklayıcı teknik bilgiler bulunmalıdır. Tescile konu edilen ürünü diğer yörelerde üretilen benzer ürünlerden ayıran özellikler; üretim alanına ait iklim, toprak ve beşeri faktör özelliklerinin ürün üzerindeki ayırt edici etkileri tüm ayrıntılarıyla bu kısma yazılmalıdır. Bu amaçla daha önce ürünle ilgili yapılmış bilimsel çalışmaların eklenmesi veya böyle bir çalışma yoksa uzman kuruluşlar ile yapılacak bir çalışmayla başvurunun şekillendirilmesi gerekir. (Üniversite, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Araştırma kuruluşları v.b.)
Üretim Metodu: Aynı tür ürüne ait genel üretim metotlarından ziyade, tescile konu ürünün varsa yöreye özgü özellikler taşıyan üretim metodu, üretimde kullanılan özel araçlar ve özellikleri tüm detaylarıyla açıklanmalıdır.
Coğrafi İşaretin Türü Mahreç İşareti ise Üretim Alanında Gerçekleşmesi Zorunlu Bulunan Özellikler: Mahreç işaretine konu ürünün en az bir özelliği belirtilen coğrafi alanda gerçekleştirilmesi kaydıyla, ürünün diğer yerlerde de üretilmesi mümkündür. Ürünün hangi özellik veya özelliklerinin yukarıda belirtilen üretim alanı içinde gerçekleştirilmesi gerektiği açıkça ifade edilmelidir. Denetleme: Coğrafi işaret tescil başvurusunda bulunan kişi ya da kuruluş, ürünün üretimi, işlenmesi veya ilgili diğer işlemleri hakkında yeterliğe sahip, yasal kuruluş biçimine bakılmaksızın herhangi bir dernek, birlik veya benzeri örgütten oluşan tarafsız bir denetim komisyonu oluşturmakla yükümlüdür.
Denetim komisyonu; a. Coğrafi işaret başvurusunu yapan kuruluştan bağımsız olmalıdır; b. Alanında uzman kuruluşlar tarafından oluşturulmalıdır; c. Komisyonda bulunacak kuruluşların (kişi adı belirtilmeksizin) taahhütnameleri bulunmalıdır; d. Denetimin nasıl yapılacağı ve ürünün hangi özelliklerinin kontrol edileceği ile denetim dönemleri (üretim, pazarlama, saklama, ambalajlama aşamaları gibi) ve denetleme kriterleri konusunda açıklayıcı bilgilerin başvuru formunda yer alması gerekir. Denetim komisyonu, görevini tam olarak yerine getirmek için yeterli personel, donanım ve diğer olanaklara sahip olmalıdır. Denetim komisyonu, üretim aşamalarının yanı sıra şikâyet halinde de denetim yapabilmelidir. Ayrıca denetimde yer alan her bir kuruluştan alınacak denetimlerin 555 Sayılı KHK hükümlerine uygun olarak yerine getireceğine ilişkin resmi onaylı ve kişi adı belirtmeyen aşağıda belirtilen örneğe uygun taahhütnamelerin başvuru formuna eklenmesi gerekir.
Coğrafi İşaret Taahhütname Örneği: “.........................” ibareli coğrafi işaretin tescil belgesinde belirtilen özelliklere uygun üretiminin yapılması için oluşturulan denetim komisyonunda, Kurumumuzu temsilen görevlendirilen uzman kişinin Kurumumuz adına yapacağı denetim görevini, 555 Sayılı KHK hükümlerine uygun olarak yerine getirileceğini taahhüt ederiz.
Coğrafi işaretlerin diğer sınai mülkiyet haklarından üstün farkı nedir?
Coğrafi işaretlerin diğer sınai mülkiyet haklarından üstünlüğü tek bir üreticiyi değil, belirli şartlar altında üretim yapan kişilerin tümünü birden korumasıdır. Çünkü coğrafi işaret alansal, yöresel, bölgesel, ülkesel genelliğe, bir anlamda anonimliğe sahip olup, sağladığı hak belli bir kişiye ve ya bazı kişilere bağlanamaz.
Coğrafi işaret tesciline neden ihtiyaç duyulur?
Coğrafi işaret tescili ilk olarak, coğrafi işarete konu olan ürünün kalitesinin korunması ve bilinen özellikte üretimin sağlanması amacıyla yapılır. Buna ek olarak, coğrafi işarete konu olan yörede ve ya özellikte üretim yapanların tescilin sağladığı korumadan öncelikle olarak yararlanmalarının sağlanması amaçlanmaktadır.
Coğrafi işaretler, ürüne dinamik pazarlama gücü katar ve doğasından gelen anonim sahiplik gücüyle bölgesel ya da toplumsal bazda ekonomik gelişme aracı vazifesi görür. Bu nedenle, coğrafi işaretler kırsal kalkınma için önemli bir araçtır.
Kimler coğrafi işaret başvurusu yapabilir?
Coğrafi işaretin tescili, coğrafi işarete konu olan gerçek ve ya tüzel kişiler, tüketici dernekleri, konu ve coğrafi yöre ile ilgili kamu kuruluşları tarafından yaptırılabilmektedir.
Coğrafi işaretlerin tescili nerde yapılır?
Coğrafi işaret başvurusunda bulunmak isteyenlerin tek adresi, Türk Patent Enstitüsü’dür.
Coğrafi işaret olarak tescil edilemeyecek işaretler nelerdir?
Ürünün öz adı olmuş adlar ve işaretler,
Ürünün gerçek kaynağı konusunda halkı yanıltabilecek olan bitki türleri, hayvan soyları ve ya benzer adlar,
Kamu düzeni ve genel ahlaka aykırı işaretler,
Paris Sözleşmesi ve Dünya Ticaret Örgütü’nü kuran anlaşmaya üye ülkelerde korunmayan ve ya koruması sona ermiş ve ya kullanılmayan adlar ve işaretler,
Coğrafi işaret olarak tescil edilemeyecek işaretlerdir.
Türkiyede tescil edilen coğrafi işaret tüm dünyada geçerli midir?
tescil edilen coğrafi işaretler sadece Türkiye sınırları içinde geçerlidir. Yurtdışına koruma için her ülkede, ülke mevzuatına göre başvurması gerekir.
Coğrafi işaretlerle ilgili cezai hükümler nelerdir?
Coğrafi işaret hakkına tecavüz halinde verilecek cezalar, fiil ve suça iştirak ayırımına bağlı olarak faklılıklar göstermektedir.
Suçun niteliğine göre;
Bir yıldan dört yıla kadar hapis,
14.000 TL 46.000TL kadar para,
Bir yıldan az olmamak kaydıyla işyerinin kapatılması ve bu süre kadar ticaretten men cezaları uygulanmaktadır.
Cezalar, 26/04/2004 tarih ve 5194 sayılı kanun ile düzenlenmiştir.
Google arama motoru kaydı, ADWORDS ve analytics kaydı için
Tweet
